«متن یک سخنرانی(1) در رابطه با موقعیت کارگران کارخانه اتوموبیل سازی اپل (2) »
ترجمه بفارسی : بهروز دهقانی
مقدمه مترجم ـ ما در دورانی پر تلاطم سیاسی بسر می بریم. دوران اوجگیری بحران های ساختاری سرمایه داری مرحله جدید بحران سرمایه داری از سال 2008 آغاز گردید و از آنزمان تاکنون در نتیجه بسته شدن، ورشکستگی و تدابیری مبتنی بر تغییر ساختار کارخانجات و مراکز تولیدی درعرصه جهانی ، اخراج سازیهای گسترده توده وسیع کارگران را بدنبال داشته است. در آلمان نیز موج بیکار سازیهای گسترده در جریان است که بعنوان نمونه می توان مواردی از آن را بر شمرد: شرکت نکرمن دراکتبر 2012 تعداد 1380 نفر ازکل 2500 نفر پرسنل خود را اخراج کرد. شرکت شلیکربعلت ورشکستگی تعداد 11750 نفر را اخراج کرد. کنسرن امریکائی کداک در سال 2012 حداقل 3500 نفر را اخراج کرد. در شرکت مرک بعلت ورشکستگی 900 نفر به اخراج تهدید شده اند. شرکت تلفن آلمان تعداد 3680 نفر را اخراج کرده است. آژانس مسافرتی تویی آـ گ تعداد 550 نفر را اخراج کرد. در سپتامبر 2012 تعداد 985 نفر از کارکنان شرکت هواپیمایی لوفت هانزا تهدید به اخراج شده اند. روزنامه فرانکفورتر روند شاو در نوامبر 2012 اعلام ورشکستگی کرد و خطر اخراج بالای سر 500 نفر از کارکنان آن در پرواز است . تجزیه و تحلیل از وضعیت کارگران اپل ، مبارزات آنان ، دستاوردها و موانع گسترش مبارزات هدف از سخنرانی بوده است . امید است این ترجمه بتواند در خدمت مبارزات کارگران ایران قرار گیرد.
متن سخنرانی هنریک کوردس:
سخنرانی با این سوال آغاز می شود: چرا ما امروز مرکز ثقل کار خود را وضعیت کارگران کارخانه اپل قرار داده ایم؟ درحال حاضر مبارزه کارگران «شرکت اتومبیل سازی فورد» درشرکت گینک بلژیک کاملا موردتوجه واقع شده است. من برای بررسی موضوع چندسالی به عقب برمیگردم.درسال 2002یک اعتصاب مستقل (خودانگیخته ) منظوراعتصابی است که ازطرف سندیکا یا اتحادیه ها سازماندهی نشده بود، بوسیله کارگران اپل درشهر بوخوم شکل گرفت. خواستها یا مطالبات کارگران دراعتصاب "بهبودشرایط کار" و جلوگیری از اخراج کارگران بود. این حرکت با موفقیت بزرگ کارگران برعلیه اپل و کنسرن آمریکایی جنرال موتور به پایان رسید. درماه اکتبرسال 2004 اعتصاب خودانگیخته هفت روزه ای بوقوع پیوست که درآن کارگران کارخانه یا واحدهای تولیدی را به اشغال خودآوردند. این اعتصاب توسط کارگران اپل درشهربوخوم انجام گردید. در این حرکت اعتراضی خواست اصلی کارگران مقابله با سیاست "اخراج کارگران " بود. برای این منظور تظاهرات گسترده ای درشهر بوخوم صورت گرفت که در آن حدود 25000 نفرشرکت داشتند. بسیاری ازهیئتهای اعزامی از واحدهای تولیدی از تمامی مناطق استان نوردراین ویست فالین و در شهر روسیلهایم بیش از 20000 نفرحضور یافتند. درهمان روز در پاره ای از مراکز تولیدی مانند جنرال موتور آکسیونهایی درهمبستگی با کارگران بوخوم شکل گرفتند و حتی در دو واحد تولیدی درکشور برزیل اعتصاباتی درهمبستگی با آنان صورت گرفت. چنین مبارزاتی مثل حرکت کارگران اپل برای بسیاری ازکارگران درسطح جهانی بمثابه نمونه ای بارز و برجسته از چگونگی حرکت آنان بشمار میرفت. علیرغم تلاشهای نیروهای رفرمیست شورای کارخانه و اتحادیه های کارگری که سعی درایجاد آرامش در بین کارگران را داشتند و نهایتن منجربه پایان یافتن اعتصاب گردید، کارگران اپل درشهر بوخوم همواره روحیه مبارزاتی خود راحفظ کردند. این مبارزات بطور ناگهانی واصطلاحا یک شبه شکل نگرفتند. همواره کارگران میبایستی تجارب خود را که برآمده از درگیریهای درون محیط کار وهمچنین درتقابل با حرکتهای منفی رفرمیستهای شورای کارخانه و مسئولین جنرال موتور بوده اند مورد ارزیابی قراردهند. نکته مهم در بررسی این تجارب اینست که نشریه کارگران اپل که م. ل. پ. د نیز در آن همکاری می کنند از حدود نه سال پیش تا کنون تحت عنوان" بلیتز" در سطح کل کنسرن انتشار یافته و توزیع میگردد. راجع به اهمیت اعتصاب مستقل کارگران اپل بوخوم "تحلیل م.ل.پ.د از این حرکت سیاسی در اکتبرسال 2004 از مبارزات کارگران این بود که "روندویا پروسه گذار به مرحله تهاجمات کارگری " آغاز میگردد. کارگران از این پس نه در موضع دفاعی بلکه موضعی تهاجمی درسطوح گسترده حرکت می کنند. کارگران از این جا به بعد نه تنها از حقوق خود دفاع میکنند، بلکه آنها ازموضعی تهاجمی مطالبات یا خواستهای خود را نیز مطرح میسازند. مبارزات خود انگیخته یا مستقل افزایش یافته و درگیریها در محیط کار شدت یافتند. بویژه درجریان آکسیونهای اعتصابی درموارد بسیاری کارگران درجهت مبارزه طبقاتی و در درون محیط کارخانه نیروی خود را بکار گرفتند. ولی نظر ما بر این است که بطور اگاهانه روند گذاربه تهاجمات کارگری آغاز گردیده است. چند خصیصه یا ویژگی این روند عبارتند از: این روند قطعا بر روی یک مسیر خطر است اوج یابنده حرکت نمی کند. عناصر مهمی چون تبدیل شدن اعتصابات فردی به اعتصابات گسترده، فراگیری توده ای و مبارزات همگانی درهمه عرصه ها مشهود نیست. ارتباط و تلفیق ارگانیک خواستهای صنفی با مطالبات سیاسی کارگران مهم این است که سکوت و آرامش نسبی که درمبارزه طبقات حکمفرما شده بود شکسته شد.اما مبارزات طبقات درمفهوم واقعی خود عمل آگاهانه طبقه کارگر را بمثابه طبقه انقلابی پیش فرض قرار میدهد. حزب مارکسیست لنینست آلمان (م ل پ د ) مبارزه برای دستیابی به بخش تعیین کننده کارگران صنعتی (پرولتا ریای صنعتی )برای چشم اندازتحقق سوسیالیسم را دردستورکارخود قرارداده است. اما سوال اینست کهَ "شرایط کنونی ازچه ویژگیهایی برخورداراست" ؟ آمار فروش مربوط به صنایع اتومبیل سازی بطورفاحشی رو به کاهش است. میزان تولیدات اپل وجنرال موتور مانند "فورد" به میزان درصد دورقمی درسطح اروپا کاهش یافته اند. به همین طریق شرکتهای اتومبیل سازی پژو و سیتروین، رنو و فیات بویژه شرکتهایی که تولید انبوه داشته اند به دلیل گسترش و اشاعه بحران درجنوب اروپا شدیدا با این موضوع مواجه گردیده اند. شرکت جنرال موتور که درسال 2010 سهم خود را در برابر تویوتا بمثابه مقام اول جهان ازدست داده بود توانست درسال 2011 بدلیل متوقف شدن خط تولید بواسطه فاجعه انفجارهسته ای فوکوشیما درکشور ژاپن، مقام اول جهان را دوباره به چنگ خود درآورد. همچنین اعلام ورشکستگی شرکت جنرال موتور در آمریکا که درپیامد آن 30 واحدتولیدی تعطیل گردیدند، منجربه آن شد که دولت اوباما بطورشایان توجهی جنرال موتور را مورد حمایت دولتی قرار دهد. در این روند حقوق کارگران کاهش یافت، خواستها ومطالبات بازنشستگان متوقف شد و نهایتا استثمار در شرکت جنرال موتور آمریکا بشدت افزایش یافت. در حال حاضر در شرایط کنونی جنرال موتور برای کسب مقام اول درسطح جهانی با "تویوتا" و شرکت فولکس واگن درحال رقابت وجدال می باشد. مانند شرکت "فورد" جنرال موتور نیز سعی درافزایش درجه استثمار داشته وقصد دارد واحدهای تولیدی به اصطلاح "غیرسودزا" یا "ناکارآمد" را درسطح اروپا تعطیل نماید. در ضمن این گرایش شدیدا عمل میکند که تولید را به بازارهای فروش دراروپای شرقی و آسیا که خیلی امیدبخش هستند انتقال داد. جنرال موتور و اپل نیز درسهای خود را از اعتصاب سال 2004 آموخته اند، چرا که این کنسرن جهانی امروزه جرات نمی کند آشکارا و بوضوح تعطیلی یا بستن واحدهای تولیدی یا کارخانجات اپل درآلمان را از پیش اعلام نماید. آنها صرفا از طریق رسانه های عمومی شایعاتی را اشاعه میدهند و به عبارتی نوعی جنگ روانی یا فرسایشی را برعلیه کارکنان اپل دامن میزنند. این امرمنجربه بالارفتن و افزایش آمار بیماری پرسنل اپل گردیده است. چنانچه ازآمار و گزارشات موجود قابل استناد می باشد. این بیماریها عمدتا دلایل و ریشه های عصبی داشته اند تا سوانح ناشی از کار یا عوامل فیزیکی. اما برای بخش اعظم پرسنل اپل این ترفندها کارگر و موثر نبوده و آنها همچنان برعلیه سیاست اخراجها مقاومت و مقابله میکنند. این مقاومت بطور وضوح با رد کردن طرحهای کارفرمایان جنرال موتور، اپل از طرف کارگران درصرف نظرکردن ازبخشی مزایای شغلی خود نمودار میگردد. خواست یا مطالبه کارگران پرداخت فوری افزایش حقوق برمبنای نرخ بازارمیباشد، چراکه کارفرما از پرداخت این افزایش حقوقی امتناع کرده بود. رهبری شورای کارخانه که بطور رفرمیستی عمل می کند تاکتیک خود را بخشا تغییر داد. آنها میخواستند عدم پرداخت افزایش حقوق کارگران را پایه ومبنای مذاکرات خود با کارفرما قراردهند که گویا پرسنل راضی هستند از این افزایش حقوق چشم پوشی کنند تا ازاخراجها جلوگیری گردد. خشم و نفرت کارگران در برابر این حرکت شورای کارخانه و کارفرما بقدری گسترده و دامنه دارعملکرد یافت که کارفرمایان جنرال موتور و اپل را وادارنمود با پرداخت یکباره افزایش حقوقها حداقل برای ماههای مه تا اکتبر را فورا به مرحله اجرا درآورند و این یک پیروزی وموفقیت مرحله ای پرسنل اپل بود. در تاریخ 14 نوامبر 2012 اولین اعتصاب عمومی درسطح کشورهای مختلف اروپایی مانند پرتقال و اسپانیا بوقوع پیوست که درکشورهای چون ایتالیا، یونان و بلژیک نیز تظاهرات، آکسیونهای تحصن واعتصاب درابعاد گسترده ای انجام گردید. درکشورهای فرانسه، انگلستان، هلند، بلغارستان و آلمان نیز تظاهرات، اجتماعات وتحصن واکسیونهای دیگری شکل گرفتند. اما اعتصاب عمومی در کشور آلمان انجام نشد. در این زمینه حق اعتصاب در قانون اساسی آلمان مندرج نیست. اما فقدان حق اعتصاب درآلمان قطعا به تنهایی توضیح گر تفاوت مبارزات کارگری درجنوب اروپا با کشور آلمان نیست. از یکسو دولت آلمان در درون اتحادیه اروپا پافشاری وسیعی دارد که بار فشار بحران را بر روی دوش مردم بیاندازد و از سوی دیگر دولت آلمان در درون کشورخود تلاش می کند که تناقضات و تعارضات را تخفیف دهد. کما اینکه درمونوپولهای بزرگ سعی میشود از اخراجهای گروهی یا دست جمعی و بسته شدن کارخانجات در وهله اول ممانعت و جلوگیری شود. این مورد را در زمینه جنرال موتور، اپل هم میتوان دید که آنها همچنان ازطرح اینکه بعدازسال 2016 که تولید اتومبیل سفیرا در بوخوم به پایان رسید، واحد تولیدی بوخوم تعطیل یا بسته خواهد شد امتناع میکنند. رهبری سندیکا یا اتحادیه های اپل وهمچنین رهبری "صنایع فولاد آلمان" ای.گ.م آقای برتولد هوبر تمامی تلاش خود را بکارمیگیرند تا کارگران بطورمستقل وارد کارزار مبارزه نشوند. کمااینکه درشماره ویژه نشریه مستقل کارگران اپل "بلیتزایکسترا" توجه کارگران به شرکت در فراخوان عمومی اعتصابات عمومی دراروپا جلسه شده بود که آنها این موضوع را بعنوان یک خواست کمونیستی مطرح کردند. اما بعد از این ماجرا "خانه اتحادیه کارگری" (د.گ.ب هاوس) در جنوب آلمان کارگران را به شرکت در این فراخوان دعوت کرد. در اینجا میتوان بوضوح نقش دوگانه اتحادیه های کارگری آلمان را مشاهده نمود. و در این راستا اصولا "اتحادیه های کارگری" نقش " عامل حفظ نظم " در درون چهارچوب نظام سرمایه داری را برعهده دارند. سیاست اخیرجنرال موتور بر مبنای ایجاد حس رقابت و در مقابل هم قراردادن واحدهای مختلف تولیدی درکشورآلمان و همچنین رقابت بین واحدهای تولیدی اتومبیل سازی جنرال موتور با شرکتهای اتومبیل سازی درفرانسه مانند پژو و سیتروین وهمچنین مقایسه و رقابت آنها با سایر واحدهای تولیدی جنرال موتور در کشورهای انگلستان، اسپانیا و لهستان میباشد. کارفرمایان سعی دارند همچنین با استفاده وبکارگیری واشتغال "کارگران اجاره ای" درمحیط کار، در مقابل پرسنل رسمی و دایمی کارخانجات آنها را به هراس ازدست دادن اشتغال و بیکارسازی وادارد و از این طریق میتواند آنها را بهترتحت کنترل خود داشته باشد. اما علیرغم این ترفندهای مزورانه کارفرما بخش عمده کارگران اپل حاضرنیستند از حقوق یا خواستهای خود، ازمزایای شغلی خود صرف نظر و چشم پوشی کنند تا به اصطلاح سیاست "اخراج سازیها" به اجرا در نیاید چرا که واقعیات تا کنونی خلاف این امر را نشان داده است و به رغم چشم پوشی های کارگران، سیاست اخراج کارگران درابعاد وسیعی عمل کرده است. برای کارگران مهم است برای اینکه آنها بتوانند افق دید خود را گسترش دهند، از سطح ملی و درون کشوری فراتررفته و درسطح بین المللی با دیگر کارگران جهان در ارتباط قرارگیرند و از اینطریق به تبادل اطلاعات وتجربیات خود مبادرت کنند و بویژه از ترفندهای کنسرن های جهانی که سعی دارند کارگران یک کشوررا در مقابل کارگران کشور دیگر قراردهند وبخشا حتی از آنان بمثابه نیروی اعتصاب شکن استفاده نمایند. هنگامی که دریک کشوریا برخی ازکشورها اعتصاب عمومی جریان دارد آگاهانه مقابله کنند. برای این منظور درماه مه سال 2012 درشهرمونیخ آلمان نشست بین المللی کارگران اتومبیل سازی جریان داشت. که در این برنامه کارگران شرکتهای اتومبیل سازی ازچهار قاره جهان از شرکت های جنرال موتور، اپل،پژو،سیتروین،فولکس واگن،وایملروبسیاری دیگرحضوربه هم رسانده وباهم به شور و بررسی و تحلیل شرایط پرداختند. درهمین راستا ازحدود دوسال پیش نهادی تحت عنوان "هماهنگی بین المللی سازمانهای انقلابی (ای.سی.او.ار) بوجودآمد. که بیش از 40 سازمان و تشکیلات جهانی عضوآن می باشند. و هدف آنها حمایت و پشتیبانی از مبارزات بین المللی کارگران صنعتی، هماهنگ کردن حرکتهای مبارزاتی آنان و رادیکال کردن جنبش های مبارزاتی کارگران میباشد.
(1)این سخنرانی در روز شنبه 17 نوامبر2012 توسط کمیته فعالین کارگری ـ سوسیالیستی در شهر فرانکفورت آلمان برگزار شد. سخنرانی بزبان آلمانی بود که در عین حال همزمان به فارسی ترجمه می شد. سخنران هنریک کوردس 64 سال دارد و حدود سی سال کارگر چاپخانه بوده است. آخرین شغل وی در روزنامه فرانکفورترروند شاو بود و سال گذشته بازنشسته شد. وی در زمینه حرکت های اتحادیه ای فعال بود و از سخنگویان اعتصابات کارگری بوده است . از سال 2007 تاکنون مسئول حزب مارکسیست لنینیست در منطقه راین ماین می باشد و از آن زمان بررسی وضعیت کارگران کارخانه اپل بخش مهمی از حوزه کار و فعالیتش را تشکیل می دهد .
(2)شرکت اپل توسط آدام اپل در سال 1862 در شهر روسلسهایم آلمان تاسیس شد. در ابتدا تولید آن شرکت فقط ماشین چرخ خیاطی بود اما از سال 1898 مبادرت به تولید اتوموبیل نمود . در سال 1929 اپل وارد بازار سهام گردید و تحت پوشش کنسرن جنرال موتورقرار گرفت. اپل در آلمان 2500 پرسنل دارد و در واحدهای تولیدی بوخوم، روسلسهایم، کای سرلاوتن و آیزناخ شاغل هستند. بازار فروش اپل در سطح 35 بازار اروپایی فعال است و کنسرن آن یعنی جنرال موتور حدود 40000 پرسنل در جهان دارد . حجم تولید اپل در سطح جهانی 8.6 درصد ( پس از تویوتا دوم است) ، در اروپا 6.4 درصد و در آلمان 7 درصد( در پایین ترین سطح تولیدی از لحاظ تاریخی ) می باشد.
